به مناسبت سالروز کودتا ۲۸ مرداد ۱۳۳۲

«ملت ایران را سرانگشت روحانیت - کسی مثل آیت‌الله کاشانی - وادار می‌کرد که صحنه‌ها را پُر کند و به میدان بیاید و جان خود را به خطر بیندازد. در ۲۸ مرداد که کاشانی منزوی و خانه‌نشین بود - و در واقع دولت مصدق او را منزوی و از خود جدا کرده بود - عدم حضور او در صحنه موجب شد که مردم نیز در صحنه حضور نداشته باشند؛ لذا کودتاچی‌های مأمور مستقیم آمریکا توانستند بیایند و به‌راحتی بخشی از ارتش را به تصرف درآورند و کودتا کنند. یک‌مشت اوباش و الواط تهران را هم راه انداختند و مصدق را سرنگون کردند. پس از آن، دیکتاتوریِ محمدرضاشاهی به وجود آمد که بیست‌وپنج سال این ملت زیر چکمه‌های دیکتاتوری او لگدمال شد و ملّی‌شدن صنعت نفت هم در واقع هیچ‌وپوچ گردید؛ چون همان نفت را به کنسرسیومی دادند که آمریکایی‌ها طراحی آن را کردند. هرچه دشمن خواست، همان شد؛ به‌خاطر جداشدن از روحانیت و دین. این‌ها عبرت است.»(۱) این‌ جملات بخشی از بیانات رهبر انقلاب در مورد ریشه موفقیت کودتای ۲۸ مرداد است. بازگشت محمدرضا پهلوی به قدرت - پس از آنکه در پی تحولات روزهای نخست کودتا با شتابی آمیخته به بیم، کشور را ترک کرده بود - نمادی آشکار از پیروزی این طرح به شمار می‌آید. کودتای ۲۸ مرداد را باید نتیجه برهم‌کنش پیچیده میان طراحی و حمایت آشکار ایالات متحده و بریتانیا در چارچوب منافع نفتی و ژئوپلیتیکی و ضعف‌های درونی ناشی از شکاف‌های داخلی، منازعات جناحی و فروپاشی وحدت ملّی دانست.

رضاشاه در پیمان سعدآباد بخش مهمی از آرارات در شمالغرب را به «آتاتورک» رئیس جمهور وقت ترکیه، دشت ناامید در جنوب شرق را به «محمدشاه» پادشاه افغانستان و اروندرود به عنوان مرز ایران و عراق در جنوب غرب را به «ملک غازی » پادشاه عراق داد.

رهبری می‌فرمایند: حکومت رضاشاه از سلطنتش که شروع نشد، از کودتای ۱۲۹۹ شروع شد، اصلاً استبداد از آن وقت شروع شد. پس مبدأ استبداد دوم را سال ۱۲۹۹ بگذارید.