به مناسبت سالروز کودتا ۲۸ مرداد ۱۳۳۲

«ملت ایران را سرانگشت روحانیت - کسی مثل آیت‌الله کاشانی - وادار می‌کرد که صحنه‌ها را پُر کند و به میدان بیاید و جان خود را به خطر بیندازد. در ۲۸ مرداد که کاشانی منزوی و خانه‌نشین بود - و در واقع دولت مصدق او را منزوی و از خود جدا کرده بود - عدم حضور او در صحنه موجب شد که مردم نیز در صحنه حضور نداشته باشند؛ لذا کودتاچی‌های مأمور مستقیم آمریکا توانستند بیایند و به‌راحتی بخشی از ارتش را به تصرف درآورند و کودتا کنند. یک‌مشت اوباش و الواط تهران را هم راه انداختند و مصدق را سرنگون کردند. پس از آن، دیکتاتوریِ محمدرضاشاهی به وجود آمد که بیست‌وپنج سال این ملت زیر چکمه‌های دیکتاتوری او لگدمال شد و ملّی‌شدن صنعت نفت هم در واقع هیچ‌وپوچ گردید؛ چون همان نفت را به کنسرسیومی دادند که آمریکایی‌ها طراحی آن را کردند. هرچه دشمن خواست، همان شد؛ به‌خاطر جداشدن از روحانیت و دین. این‌ها عبرت است.»(۱) این‌ جملات بخشی از بیانات رهبر انقلاب در مورد ریشه موفقیت کودتای ۲۸ مرداد است. بازگشت محمدرضا پهلوی به قدرت - پس از آنکه در پی تحولات روزهای نخست کودتا با شتابی آمیخته به بیم، کشور را ترک کرده بود - نمادی آشکار از پیروزی این طرح به شمار می‌آید. کودتای ۲۸ مرداد را باید نتیجه برهم‌کنش پیچیده میان طراحی و حمایت آشکار ایالات متحده و بریتانیا در چارچوب منافع نفتی و ژئوپلیتیکی و ضعف‌های درونی ناشی از شکاف‌های داخلی، منازعات جناحی و فروپاشی وحدت ملّی دانست.

گفت‌وگو با آقای عباس سلیمی نمین

کودتای ۲۸ مرداد نه صرفاً یک واقعه‌ی تاریخی، که یکی از مبدأهای تاریخ معاصر ایران است که گویی شرایط پس از خود را به نقطه‌ی غیرقابل بازگشتی می‌رساند. از این رو مطالعه‌‌ی کمّ و کیف آن برای هر انسان ایرانی‌ که نسبت به سرنوشت جامعه‌ی خود، دغدغه‌مند کنجکاو است، مهم‌ می‌نماید. کتاب «بررسی نقش سرویس‌های اطلاعاتی انگلیس و آمریکا در کودتای ۲۸ مرداد» نوشته علی‌اکبر عاصیان، همان چیزی است که می‌تواند ما را به این هدف، نزدیک کند. کتاب «نقش سرویس‌های اطلاعاتی انگلیس و آمریکا در کودتای ۲۸ مرداد» از جمله آثاری است که به بررسی دخالت نظامی و امنیتی دو دولت بیگانه در یکی از مقاطع مهم تاریخ معاصر ایران می‌پردازد. رویدادی که سیر کشور و جامعه ایرانی را تغییر داد و به سمت و سوی دیگری برد. سمت و سویی که منافع آمریکا، انگلیس و منافع اقتصادی و نفتی آنها را تأمین کند. زینب شوندی

روایت حضرت آیت‌الله خامنه‌ای از دوران ملی شدن صنعت نفت تا کودتای ۲۸ مرداد ۳۲

شماره‌ی سیصد و پنجاه و چهارم هفته‌نامه‌ی خط حزب‌الله با عنوان «بازدارندگی، زیر سایه ایمان و مجاهدت» منتشر شد.

نویسنده کتاب «نقش سرویس‌های اطلاعاتی انگلیس و آمریکا در کودتای ۲۸ مرداد» می‌گوید: اگر به تاریخ پهلوی نگاه کنید، از کودتای ۲۸ مرداد به عنوان قیام ملی یاد می‌شود. وقتی این مطلب موشکافی و بررسی نشود، بعد از مدتی کلاً جریان تاریخی و جای مظلوم و ظالم عوض شده است.

کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، آتش «نفت» بود در این مملکت؛ «نفت» داستانی داشت در ایران و بعدها «امیرعباس هویدا» نخست‌وزیر دوره پهلوی در چند جمله داستانش را تعریف کرد.