- ب ب +

احیاگر حوزه علمیه مشهد

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای: «مرحوم آیت‌الله میلانی (رضوان‌ الله ‌علیه) از لحاظ جنبه‌ی علمی، بدون شک در زمان خودش، یک چهره‌ی برجسته‌ی علمی بود... سلوک فکریِ فقهیِ ایشان به مرحوم آقای نائینی نزدیک‌تر بود... ایشان بسیار خوش‌تقریر بود؛ یعنی درس ایشان را هر طلبه‌ای که گوش میکرد واقعاً میفهمید؛ یعنی ایشان این‌جوری بحث میکرد. مدرّس برجسته و بزرگی بود. واقعاً حوزه‌ی مشهد را ایشان احیا کرد... حوزه‌ی مشهد، یک دوره‌ای در زمان مرحوم آقازاده و مرحوم حاج آقا حسین، دوره‌ی اوج و اعتلائی داشته؛ بعد از شهادت آنها تا سالها این حوزه رکود داشت... به نظرم بعضی از اینها چاپ هم شده... نوشته‌هایی که من از ایشان دیدم، آن‌چنان نشان‌دهنده‌ی قوّت علمی ایشان نیست؛ یعنی ایشان قوی‌تر از این نوشته‌ها بود؛ در ملّایی‌، ملّاتر از آن چیزی بود که نوشته شده... علاوه‌ی بر این شخصیّت علمی خود ایشان، ایشان نگاه به حوزه هم داشت ــ نگاه جدّی به حوزه ــ... امّا در جنبه‌ی مسئله‌ی سیاسی و اجتماعی؛ در شروع مبارزات، ایشان یکی از ارکان نهضت بود... سال ۴۳ که امام را تبعید کردند به ترکیه، ایشان در منزل خودشان یک مجلسی تشکیل دادند و از علمای مشهد دعوت کردند... این جمله‌ها را از آن نامه یادم هست: اَلسُّکوتُ اَخُو الرِّضا و مَن لَم یَکُن مَعَنا کانَ عَلَینا... غرض، ایشان انصافاً یک مرد جامع‌الاطرافی بودند؛ از لحاظ علمی، از لحاظ اخلاقی، از لحاظ معنوی، از لحاظ سیاسی و اجتماعی، یک مرد بزرگ،‌ جامع‌الاطراف و دارای امتیازات فراوان و صاحب حقّ فراموش‌نشدنی بر حوزه‌ی علمیّه‌ی مشهد.» ۱۴۰۴/۰۹/۳۰