بحث

 این کلمه در یونانی قویا بر "نوع بندی تحلیلی"، روشی که برای تفکر انتقادی حیاتی است، دلالت دارد.

در بحث، ایده ها به چالش گذاشته و موضوع نقد و تحلیل میشوند تا آنجا که مدعی متقاعد شود در مورد ایده اش دفاعی جامع و آشکار کند. 

در خاطرات گزنفون، سقراط هدف از بحث را با اشاره به ریشه کلمه به اوتیدم شرح میدهد:

 

خود کلمه بحث، نامش را مدیون سنت دیدار با یکدیگر بقصد هدفی مشترک: نوع بندی ،مرتب سازی و به بحث گذاشتن چیزها در ارتباط با همجنس هایشان است.

پس در نتیجه طرفین گفتگو باید آماده، مهیا برای بحث و مشتاق به آن باشند.

[ترجمه از نگارنده]

 

آثار مکتوب از تفکر انتقادی را برای اولین بار در گفتگوهای سقراط میبینیم جایی که او تلاش میکند با سنجش مفاهیم همجنس و مصادیقشان در کنار یکدیگر مدعی را از ادعای دانش بر آن امر پشیمان کند.

 

جریان انتقادی که سقراط در فلسفه غرب آغاز کرد درکنار فیزیک و پزشکی که اندیشمندان یونانی آن را بر مبنای مشاهدات تجربی و منطق استقراریی بنیان نهادند، باعث شد تفکر انتقادی ستون فقرات فلسفه و علم در مهدش تا به امروز باشد. 

اما شاید هنوز معنای این روش بحث برای ما در هاله ای از ابهام باشد.این نگاه آغاز تفکر انتقادی است آنگاه که ذهن در برابر هر پدیده ای بپرسد:

 

چرا اینگونه است؟

 

اما این ضرورت که این سوال را در فرد برمی انگیزد صرفا آغاز بحثی ثمرده است اگر طرفین متعهدانه دست از انتقاد برندارند تا هدف بحث در شناسایی امر حقیقی محقق شود و آنچیزی نیست جز آگاهی مضاعف به نادانی مان.

 

اما نزد سقراط واکنش منفعلانه به این حقیقت نکوهیده بود. رخوت و اجتناب از پژوهش و توسل به اوهام. زیرا بهتر است از چگونگی نادنی مان آگاه باشیم تا در توهم دانایی و یا بی خیالی از آن بسر ببریم.

 

ادعای خرد فارق از تفکر انتقادی، همانطور که در معارف مشرق زمین مرسوم است عامل اصلی نازایی و عدم توسعه علم و دانش در تاریخشان است.